Με το νομοσχέδιο για την ίδρυση μη κρατικών πανεπισατημίων στη χώρα μας να μπαίνει στην Ολομέλεια της Βουλής για την τελική μάχη, αποδεικνύεται ότι ένα από τα πιο ειπωμένα επιχειρήματα της κυβέρνησης, περί της ανάγκης αυτής της νομοθέτησης είναι απολύτως σαθρό.

Ο λόγος για το επιχείρημα ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα θα συμβάλλει όχι μόνο στην παραμονή στην Ελλάδα του μεγαλύτερου μέρους των Ελλήνων που επιλέγουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό, αλλά και στην προσέλκυση δεκάδων, αν όχι εκατοντάδων, χιλιάδων ξένων φοιτητών.

Ωστόσο, τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία από τους σχεδόν 40.000 Έλληνες φοιτητές που βρίσκονται στο εξωτερικό, κάνει μεταπτυχιακές και όχι προπτυχιακές σπουδές.

Άρα, η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας, ελάχιστα θα επιδράσει στη μείωση αυτού του αριθμού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Στατιστικού Ινστιτούτου της UNESCO (UNESCO Institute for Statistics –UIS), το 2021 σπούδαζαν στο εξωτερικό 37.530 Έλληνες φοιτητές.

Οι Έλληνες φοιτητές σπουδάζουν κυρίως σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Κύπρο, Βουλγαρία, Τουρκία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ιταλία, Ρουμανία, Ελβετία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία, Βέλγιο, Ισπανία, Καναδά, Σλοβακία, Τσεχία, Φινλανδία και Αλβανία.

Αριθμός Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό και ποσοστό επί του συνόλου αυτών ανά χώρα για το 2021

1.    United Kingdom 9.509 25,3%

2.    Germany 4.341 11,6%

3.    Cyprus 4.215 11,2%

4.    Bulgaria 4.185 11,2%

5.    Türkiye 2.827 7,5%

6.    France 2.288 6,1%

7.    USA 2.091 5,6%

8.    Italy 1.505 4,0%

9.    Romania 1.016 2,7%

10. Switzerland 802 2,1%

11. Sweden 706 1,9%

12. Denmark 699 1,9%

13. Austria 537 1,4%

14. Belgium 372 1,0%

15. Spain 348 0,9%

16. Canada 213 0,6%

17. Slovakia 198 0,5%

18. Czechia 196 0,5%

19. Finland 184 0,5%

20. Albania 173 0,5%

21. Australia 167 0,4%

22. Norway 128 0,3%

23. Ireland 108 0,3%

24. Poland 91 0,2%

25. Serbia 83 0,2%

Πηγή: UNESCO Institute for Statistics (UIS)

Στο εξωτερικό για μεταπτυχιακά

Σύμφωνα με την ανάλυση που κάνει ο καθηγητής του ΕΜΠ Δημήτρης Δαμίγος, οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό (περίπου 5%) των φοιτητών που φοιτούν σε άλλη χώρα παρακολουθούν προπτυχιακά προγράμματα σπουδών.

«Οι λόγοι για τους οποίους κάποιοι επιλέγουν να σπουδάσουν, σε προπτυχιακό επίπεδο, στο εξωτερικό σχετίζονται με το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αντίστοιχα τμήματα στη χώρα τους, ή δεν μπορούν να εισαχθούν στα τμήματα που επιθυμούν (χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα αποτελούν οι ιατρικές σχολές στη χώρα μας)» σημειώνει ο κ. Δαμίγος και εξηγεί:

«Το μεγαλύτερο ποσοστό μεταβαίνουν στο εξωτερικό για μεταπτυχιακές σπουδές, προσδοκώντας κατά κύριο λόγο, και σύμφωνα με σχετικές έρευνες, την επαγγελματική αποκατάσταση στη χώρα που επιλέγουν να σπουδάσουν. Η ίδρυση, επομένως, ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν θα έχει σημαντική επίδραση στη μείωση των αριθμών αυτών και η επίκληση της κυβέρνησης στους Έλληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό είναι προσχηματική.

Αν επιθυμούσε πραγματικά να παραμείνουν οι φοιτητές αυτοί στην Ελλάδα δεν θα καταργούσε ούτε θα συγχώνευε τα προηγούμενα χρόνια δεκάδες Σχολές και Τμήματα πανελλαδικά, ούτε θα θέσπιζε την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής αφήνοντας δεκάδες χιλιάδες υποψήφιους εκτός ΑΕΙ».

Όσο για το κυβερνητικό επιχείρημα ότι «η Ελλάδα θα γίνει περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης», με την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, τόσο τα στοιχεία, όσο και η έρευνα αυτών, εκθέτει του εμπνευστές του.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της UNESCO, στην Ελλάδα το 2021 σπούδαζαν 23.792 ξένοι φοιτητές, τα 2/3 περίπου εκ των οποίων ήταν από την Κύπρο και, ακολούθως, από την Αλβανία (6% περίπου), τη Γερμανία (5% περίπου) και τη Ρωσία (2% περίπου).

Αριθμός ξένων φοιτητών που σπουδάζουν στην Ελλάδα και ποσοστό επί του συνόλου αυτών ανά χώρα για το 2021

• Cyprus 15.066 63,3%
• Albania 1.411 5,9%
• Germany 1.265 5,3%
• Russian Federation 504 2,1%
• Bulgaria 299 1,3%
• Ukraine 285 1,2%
• Georgia 189 0,8%
• Syrian Arab Republic 185 0,8%
• Jordan 156 0,7%
• Niger 142 0,6%
• Egypt 140 0,6%
• Palestine 138 0,6%
• Romania 133 0,6%
• United States 130 0,5%
• Türkiye 112 0,5%
• France 97 0,4%
• Serbia 91 0,4%
• Belgium 88 0,4%
• Italy 88 0,4%
• Armenia 81 0,3%

Πηγή: UNESCO Institute for Statistics (UIS)

Προτίμηση στις αγγλόφωνες χώρες

Όπως επισημαίνει ο κ. Δαμίγος «το συγκριτικά χαμηλό ποσοστό των ξένων φοιτητών σχετίζεται με το γεγονός ότι οι αγγλόφωνες χώρες είναι οι πιο ελκυστικές για τους διεθνείς φοιτητές. Αυστραλία, Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ δέχονται μαζί περισσότερο από το 40% όλων των μετακινούμενων φοιτητών των χωρών του ΟΟΣΑ και των χωρών-εταίρων.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η φοιτητική μετανάστευση οφείλεται κυρίως στις διαφορές μεταξύ των χωρών προέλευσης και προορισμού ως προς την εκπαιδευτική ικανότητα (π.χ. έλλειψη εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων στη χώρα προέλευσης), τις αποδόσεις ή ανταμοιβές για την εκπαίδευση και τις δεξιότητες του εργαζόμενου, τις καλύτερες οικονομικές επιδόσεις της χώρας υποδοχής, την πιο προσιτή κινητικότητα (π.χ. χαμηλότερο κόστος φοίτησης) και την υψηλότερης ποιότητας εκπαίδευση στη χώρα υποδοχής.

Επιπλέον, η απόφαση για σπουδές στο εξωτερικό μπορεί να καθορίζεται από μη οικονομικούς παράγοντες, όπως η πολιτική σταθερότητα ή η πολιτιστική και θρησκευτική εγγύτητα μεταξύ χωρών προέλευσης και προορισμού (αυτή η παράμετρος μπορεί να εξηγεί, για παράδειγμα, τους περίπου 3.000 Έλληνες που σπουδάζουν στην Τουρκία, εάν είναι Έλληνες Μουσουλμάνοι)».

Κατά τον καθηγητή του ΕΜΠ, στην Ελλάδα, παρατηρείται επίσης μία παραδοξότητα: «Οι ξένοι φοιτητές αντιστοιχούν στο 3% περίπου του συνόλου των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών, στο 1,35% των μεταπτυχιακών και στο 1,3% περίπου των διδακτορικών φοιτητών. Σχεδόν σε όλες τις χώρες το ποσοστό των ξένων φοιτητών αυξάνεται με το επίπεδο εκπαίδευσης. Στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο, καθώς υπάρχουν εξωγενείς (ως προς την εκπαίδευση) παράγοντες, όπως οι προοπτικές απασχόλησης με ικανοποιητικές συνθήκες και απολαβές και η υποχρηματοδότηση της έρευνας, μεταξύ άλλων».

Δεν έχει δοθεί επίσης, κατά τον κ. Δαμίγο, μια πειστική απάντηση στο εξής ερώτημα: «γιατί τα σημερινά κολέγια, τα οποία προσφέρουν προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές σε συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια, δηλαδή ακριβώς το σχήμα που περιγράφει η κυβέρνηση για τα ιδιωτικά ΑΕΙ, δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να προσελκύσουν ένα σημαντικό αριθμό ξένων φοιτητών;».

Πηγή: topontiki.gr