•  Η έκθεση εδώ :Τελική_Έκθεση_ΕΘΑΑΕ_2022_v1.1

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση, το προφίλ των ελληνικών ΑΕΙ, έχει ως εξής:

Η συνολική μείωση του αριθμού των επιτυχόντων κατά 2,3% από το 2021 στο 2022.

Περαιτέρω, υπήρξαν αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο των ΑΕΙ, με τον νόμο 4957/22 που ρυθμίζει θέματα ποιότητας και λειτουργικότητας των Ιδρυμάτων και της σύνδεσής τους με την κοινωνία.

Ως προς τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ, από τα δεδομένα που αναλύθηκαν, διαπιστώνεται ότι η αύξηση της συνολικής χρηματοδότησης (κατά 12,76%) προήλθε από την αύξηση της εξωτερικής χρηματοδότησης (κατά 14,17%) και της δημόσιας χρηματοδότησης (κατά 12,10%) για τα ακαδημαϊκά έτη 2020-2021 και 2021-2022.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μέση ετήσια συνολική χρηματοδότηση ανά φοιτητή για το κάθε ίδρυμα.

Η τιμή υπολογίζεται ως το πηλίκο του συνόλου της δημόσιας και εξωτερικής χρηματοδότησης του ΑΕΙ δια του πλήθους των ενεργών φοιτητών.

Αναμφίβολα, η εργαστηριακότητα του ιδρύματος και η παροχή εργαστηριακής εκπαίδευσης στους φοιτητές αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στο μέγεθος της μέσης ετήσιας συνολικής χρηματοδότησης ανά φοιτητή.

Το “προφίλ” των ΑΕΙ

Ο χάρτης της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης (2022)

Ενδεικτικά για το 2021-22, το πλήθος των τμημάτων, η διάρκεια σπουδών και η γεωγραφική διασπορά ανά ίδρυμα παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.

Συνολικά, λειτουργούν 423 Τμήματα, τα οποία στην πλειονότητά τους προσφέρουν προγράμματα προπτυχιακών σπουδών διάρκειας 8 εξαμήνων.

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι επτά (7) ιδρύματα προσφέρουν προγράμματα σπουδών σε τουλάχιστον πέντε (5) πόλεις.

Το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος έχει τη μεγαλύτερη γεωγραφική διασπορά (7 πόλεις) και ακολουθούν τα Πανεπιστήμια Πατρών, Αιγαίου και Πελοποννήσου (6 πόλεις).

Έντεκα (11) ιδρύματα προσφέρουν τα προγράμματά τους μόνο σε μία πόλη.

Συγκριτικά με τα δεδομένα του αντίστοιχου χάρτη του 2021, οι αυξομειώσεις σε επιμέρους μεγέθη είναι ελάχιστες ή σχετικά μικρές.

Καταγράφεται μικρή μείωση του πλήθους των ενεργών φοιτητών κατά περίπου 10.000 (από 389.688 το 2021 σε 379.559 το 2022).

Αξιοσημείωτη είναι η συνεχιζόμενη αύξηση των προσφερόμενων ΠΜΣ από 1.176 το 2021 σε 1.258 το 2022, ενώ παρατηρείται και σημαντική αύξηση (σχεδόν 15%) των αποφοίτων ΠΜΣ από 24.006 το 2021 σε 27.470 το 2022.

Στη συνέχεια, ο Πίνακας 2 παρουσιάζει τις επιστημονικές περιοχές που θεραπεύει το κάθε ίδρυμα με βάση τα Τμήματά του.

Όπως προκύπτει, τα ιδρύματα είναι προσανατολισμένα κυρίως στις επιστήμες μηχανικών (18%), τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες (16%), τις κοινωνικές επιστήμες (12%) και τη διοίκηση επιχειρήσεων και τις νομικές σπουδές (11%).

Σε μικρότερο ποσοστό τα ιδρύματα είναι προσανατολισμένα στις θετικές επιστήμες (10%) και τις επιστήμες υγείας (10%), την εκπαίδευση (7%), την πληροφορική (5%) και τις υπηρεσίες (2%).

Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα ένας σημαντικός αριθμός επιστημόνων πληροφορικής αποφοιτά από τμήματα μηχανικών.

Ακολούθως, ο Πίνακας 3 αποτυπώνει το πλήθος των ενεργών προπτυχιακών φοιτητών, των μεταπτυχιακών φοιτητών και των εν ενεργεία υποψηφίων διδακτόρων ανά ίδρυμα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των φοιτητικού πληθυσμού είναι ενεργοί προπτυχιακοί φοιτητές (76,8%) ενώ οι μεταπτυχιακοί φοιτητές είναι το 16,8% και οι υποψήφιοι διδάκτορες το 6,4% του συνόλου.

Τέλος, ο Πίνακας 4 δίνει μια εικόνα του μόνιμου προσωπικού των ιδρυμάτων (διδακτικού/επιστημονικού και διοικητικού).

Συνολικά στα ελληνικά ΑΕΙ το 2021-22 απασχολούνταν 10.152 μέλη ΔΕΠ, 2.285 μέλη ΕΕΠ & ΕΔΙΠ και 1.042 μέλη ΕΤΕΠ. 

Το μόνιμο διοικητικό προσωπικό ήταν 6.311 άτομα.

Τα ιδρύματα με τα περισσότερα μέλη ΔΕΠ ήταν

• το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1.659),
• το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1.615),

ενώ τα λιγότερα μέλη ΔΕΠ υπηρετούσαν

• στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (42),
• στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (45),
•  στην ΑΣΠΑΙΤΕ (49) και
• στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών (71).

Αντίστοιχα, τα περισσότερα μέλη ΕΕΠ & ΕΔΙΠ υπηρετούσαν

• στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (446),
•  στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (316) και
• στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (249).

Κάτω από 20 μέλη ΕΕΠ & ΕΔΙΠ υπηρετούσαν

•  στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών,
• στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς,
• στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών και
• στην ΑΣΠΑΙΤΕ.

Σχετικά με τα μέλη ΕΤΕΠ, τα περισσότερα καταγράφηκαν

• στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (162),
• στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (124) και
• στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (111).

Ως προς το διοικητικό προσωπικό,

•  το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών απασχολούσε 1.377 άτομα και ακολουθούν
• το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (528) και
• το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (486),

ενώ λιγότερα από 200 άτομα υπηρετούν

• στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (182),
• το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (169),
• το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (162),
• το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (149),
• το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (141),
• το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (126),
• το Πάντειο Πανεπιστήμιο (97),
• το Ιόνιο Πανεπιστήμιο (91),
• το Πολυτεχνείο Κρήτης (86),
• το Πανεπιστήμιο Πειραιώς (85),
• την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (52),
• την ΑΣΠΑΙΤΕ (51),
• το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (50) και
• το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών (36).

Δείκτης Φοιτητές / Διδάσκοντα

Το πλήθος των φοιτητών υπολογίζεται τρεις φορές (ενεργοί, εγγεγραμμένοι, ενεργοί των τριών κύκλων) και οι διδάσκοντες δύο φορές (ΔΕΠ και σύνολο μόνιμου διδακτικού προσωπικού).

Είναι ενδιαφέρον πως όταν ο δείκτης για το σύνολο των ΑΕΙ υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη το πλήθος των ενεργών φοιτητών και στα τρία επίπεδα σπουδών και το σύνολο του διδακτικού προσωπικού, η αναλογία βελτιώνεται σημαντικά.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αναλογία φοιτητών – μόνιμου διοικητικού προσωπικού, η οποία αντίστοιχα παρουσιάζεται στον Πίνακας 6.

Συγκρίνοντας τις τιμές του δείκτη φοιτητές ανά μέλος διοικητικού προσωπικού σε προπτυχιακό επίπεδο, η καλύτερη αναλογία που σημειώνεται σε Ίδρυμα είναι 22 και η δυσμενέστερη 122.

Σε εθνικό επίπεδο αντιστοιχούν 67 προπτυχιακοί ενεργοί φοιτητές και 82 ενεργοί φοιτητές των τριών επιπέδων σπουδών ανά μέλος διοικητικού προσωπικού.

Συγκριτική παρουσίαση επιτυχόντων στα ελληνικά ΑΕΙ (2021-2022)

Στο Σχήμα 2 και στον Πίνακας 7,  που ακολουθούν, παρουσιάζεται η μεταβολή του αριθμού των επιτυχόντων στα ελληνικά ΑΕΙ μεταξύ των ετών 2021 και 2022. Ως βασικό συμπέρασμα αναδεικνύεται η συνολική μείωση του αριθμού των επιτυχόντων κατά 2,3% από το 2021 στο 2022.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης καταγράφονται

• στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (-22,13%),
• το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (-11,93%),
•  το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (- 7,98%) και
• το Πάντειο Πανεπιστήμιο (-6,39%).

Μικρά ποσοστά μείωσης (κάτω του 6%) σημειώνονται

• στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (-5,57%),
• το Πανεπιστήμιο Κρήτης (-5,18%),
• το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (-4,06%),
•  το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (-3,72%),
• το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (- 3,19%),
• το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (-2,54%),
• το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (-2,44%),
• την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (-1,47%) και
• το Πανεπιστήμιο Πατρών (-0,76%).

Αύξηση καταγράφεται

• στην ΑΣΠΑΙΤΕ (114,29%),
• το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (21,9%),
•  το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (21,44%),
•  το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (17,57%),
• το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (13,81%).

Μικρότερη αύξηση κάτω του 10% σημειώνεται

• στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (9,1%),
• το Πολυτεχνείο Κρήτης (8,73%),
• το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (2,44%),
• το Πανεπιστήμιο Πειραιώς (1,87%),
• το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (1,31%) και
• το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (0,8%).

 Η χρηματοδότηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα

Από τη σύγκριση των δεδομένων τα οποία αφορούν την εξωτερική και τη δημόσια χρηματοδότηση10 των ελληνικών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης για τα έτη 2020-21 και 2021-22 προκύπτει ότι η αύξηση της συνολικής χρηματοδότησης κατά 12,76% προήλθε από την αύξηση της εξωτερικής χρηματοδότησης κατά 14,17% και της δημόσιας χρηματοδότησης κατά 12,10%.

Το ποσοστό δημόσιας και εξωτερικής χρηματοδότησης στη συνολική χρηματοδότηση είναι σχεδόν σταθερό (68% δημόσια χρηματοδότηση, 32% εξωτερική χρηματοδότηση).

Σε 21 ιδρύματα η δημόσια χρηματοδότηση παρουσίασε το 2021-22 αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, σε 20 ιδρύματα διαπιστώθηκε αύξηση ως προς την εξωτερική χρηματοδότηση, ενώ σε 16 ιδρύματα υπάρχει ταυτόχρονη αύξηση τόσο της εξωτερικής όσο και της δημόσιας χρηματοδότησης.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μέση ετήσια συνολική χρηματοδότηση ανά φοιτητή για το κάθε ίδρυμα (Σχήμα 3).

Η τιμή υπολογίζεται ως το πηλίκο του συνόλου της δημόσιας και εξωτερικής χρηματοδότησης του ΑΕΙ δια του πλήθους των ενεργών φοιτητών.

Αναμφίβολα, η εργαστηριακότητα του ιδρύματος και η παροχή εργαστηριακής εκπαίδευσης στους φοιτητές αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στο μέγεθος της μέσης ετήσιας συνολικής χρηματοδότησης ανά φοιτητή.