Γ. Βούτσινος – Υπουργείο Παιδείας (Γ.Γ. Επαγγελματικής Εκπαίδευσης): Οι νέες ρυθμίσεις για τα ΕΠΑ.Λ. και τα Εργαστηριακά Κέντρα
Συνέντευξη στο alfavita.gr του Γεωργίου Βούτσινου, Γενικού Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης
1. Με τον ν. 5082/24 προβλέφθηκε η δημιουργία campus στην Ε.Ε.Κ. Πώς προχωράει αυτή η μεταρρύθμιση; Πότε θα ξεκινήσει η λειτουργία τους;
Έχει γίνει μέχρι στιγμής πλήρης χαρτογράφηση των μονάδων, οι οποίες από τυπικής πλευράς, πληρούν τις προϋποθέσεις ίδρυσης Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Κ.Ε.Ε.Κ.). Βέβαια, η σοβαρότητα της μεταρρύθμισης αυτής επιβάλει εκτός της επί χάρτου εξέτασης των προϋποθέσεων ίδρυσης και τις επιτόπιες επισκέψεις τις οποίες πραγματοποιώ προσωπικά, για την πλήρη εξέταση των συνθηκών λειτουργίας των εκπαιδευτικών μονάδων που θα συνενωθούν σε Κ.Ε.Ε.Κ., σε σχέση και με την φυσιογνωμία των τοπικών οικονομιών. Η πλήρης ανάπτυξη του δικτύου των Κ.Ε.Ε.Κ. θα ολοκληρωθεί σταδιακά, όπως από την αρχή είχε εξαγγελθεί, μέσα στη διάρκεια της τετραετίας. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι η ίδρυση των Κ.Ε.Ε.Κ. είναι εντελώς ανεξάρτητη από την έναρξη σχολικού έτους, καθότι οι εκπαιδευτικές μονάδες διατηρούν την αυτονομία τους.
Τα Κ.Ε.Ε.Κ. θα επιτρέψουν τις συνέργειες μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων, με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση της διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας αλλά και την αποφυγή επικαλύψεων μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων, οι οποίες δημιουργούν σύγχυση στους μαθητές/μαθητευόμενους/καταρτιζόμενους καθώς και στο αποτέλεσμα των εκροών του συστήματος, δηλαδή στην ίδια την αγορά εργασίας. Στα Κ.Ε.Ε.Κ. δύνανται να λειτουργούν όλες οι δομές των επιπέδων 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (Ε.Σ.Κ., ΕΠΑ.Λ., Π.ΕΠΑ.Λ., Σ.Α.Ε.Κ., Μεταλυκειακό Έτος – τάξη Μαθητείας) και τα Εργαστηριακά Κέντρα που εξυπηρετούν εργαστηριακά τις εν λόγω δομές, διατηρώντας παράλληλα την οργανικότητα, την αυτονομία και τη δυναμική τους σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας τους.
2. Εκτός από την δημιουργία των Κ.Ε.Ε.Κ., ο ν.5082/24 περιλαμβάνει και ρυθμίσεις για τα ΕΠΑ.Λ. και τα Εργαστηριακά Κέντρα, από το σχολικό έτος 2025-2026. Σε τι αποβλέπουν και ποιο το μεταρρυθμιστικό αποτύπωμά τους;
Τα ΕΠΑ.Λ. θα μπορούσε κάποιος να πει πως επί μια περίπου εικοσαετία χαρακτηρίζονταν από μια δομική ακινησία. Έμοιαζε να είχαν ξεχαστεί.
Όταν ήρθε ο ν. 4763/2020 λέγαμε και επιτρέψτε μου να το θυμηθούμε : «Τα Πρότυπα ΕΠΑ.Λ. (Π.ΕΠΑ.Λ.) είναι η απόδειξη της σημασίας που αποδίδει η μεταρρύθμιση στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και δεν είναι αυτοσκοπός. Ο σχεδιασμός που εφαρμόζεται πιλοτικά στα Π.ΕΠΑ.Λ. είναι ο προπομπός της αναβάθμισης του συνόλου των ΕΠΑ.Λ. Η επιλογή της λειτουργίας Πρότυπων ΕΠΑ.Λ. θα φέρει με οργανωμένο τρόπο κι όχι άναρχα την επόμενη ημέρα στα ΕΠΑ.Λ. συνολικά».
Αυτό ακριβώς, βάσει σχεδίου, προβλέπει ο ν. 5082/24, με τον οποίο συντελείται η συνολική αναδιάρθρωση και αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Από το σχολικό έτος 2025-2026 μεταφέρονται στα ΕΠΑ.Λ. όλες οι προβλέψεις και οι καλές πρακτικές των Π.ΕΠΑ.Λ., όπως ενδεικτικά η ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον κοινό στρατηγικό σχεδιασμό επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και η ενίσχυση της αυτονομίας των σχολικών μονάδων. Ενισχύεται, επίσης, η προοπτική ανάπτυξης ερευνητικών και εκπαιδευτικών ευρωπαϊκών και διεθνών συνεργασιών, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα αντικείμενα της διδασκαλίας τους, η συνεργασία με επιχειρήσεις του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα για την υλοποίηση της πρακτικής άσκησης και η εφαρμογή νέων εκπαιδευτικών μεθόδων με καινοτόμες προσεγγίσεις διδασκαλίας και πρακτικής άσκησης. Επίσης, καθιερώνεται και η εβδομάδα προσανατολισμού.
Επιπλέον, νομοθετήθηκε το αυτονόητο χαρακτηριστικό των ώριμων εκπαιδευτικών συστημάτων, δηλαδή ο Τομεάρχης/εκπαιδευτικός του ΕΠΑ.Λ., να παρακολουθεί συντονισμένα, κατά ενιαίο τρόπο, το σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας (θεωρία και πράξη). Η μεγάλη αυτή τομή η οποία αποκαθιστά την εκπαιδευτική τάξη και δεοντολογία, γίνεται χωρίς οι σημερινοί υπεύθυνοι τομέων των Ε.Κ. να χάνουν τα ωφελήματα που απέκτησαν ως στελέχη εκπαίδευσης και μέχρι τη λήξη της θητείας τους. Έτσι, εξαλείφεται η διαρχία και αποκαθίσταται ο ρόλος των σχολικών μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, δηλαδή των ΕΠΑ.Λ., καθώς επίσης και των Εργαστηριακών Κέντρων (Ε.Κ.) τα οποία είναι η καρδιά του συστήματος, αλλά είναι μονάδες εργαστηριακής εξυπηρέτησης των εκπαιδευτικών μονάδων των επιπέδων 3, 4 και 5 . Με την πάροδο των ετών τα Ε.Κ. μετατράπηκαν σε κατ’ επίφαση σχολικές μονάδες, όπου οι ασυνεννοησίες και οι συγκρούσεις με τις μονάδες που εξυπηρετούσαν ήταν καθημερινές.
Στην Υπουργική Απόφαση που θα καθορίζει τις λεπτομέρειες λειτουργίας των Ε.Κ. θα καταβάλλουμε την μέγιστη προσπάθεια, ώστε να εξασφαλίσουμε την κατά το δυνατόν καλύτερη λειτουργία των Ε.Κ., λαμβάνοντας υπόψη όλες τις προτάσεις που θα περιέλθουν στη Γενική μας Γραμματεία.
3. Έχετε μιλήσει για μια διαφορετική από την συνήθη προσέγγιση σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία των Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.). Πώς πάει το εγχείρημα;
Πράγματι, έτσι είναι. Οι Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης επιπέδου 3 δεν είναι σχολεία με την κλασσική έννοια του όρου και δεν πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε ως σχολεία. Είναι Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης που έρχονται να καλύψουν κενά σε επίπεδο τεχνίτη που οι ίδιοι οι παράγοντες της αγοράς εργασίας μας υποδεικνύουν. Συνεργαζόμαστε με τους επαγγελματικούς κλάδους και ιδρύουμε στοχευμένα τις ειδικότητες και τις δομές που απαιτούνται, όπου απαιτούνται. Για παράδειγμα ειδικότητες Ελασματουργού, Σωληνουργού, Συγκολλητή κ.α. που με μεγάλη επιτυχία παρέχονται για τις ανάγκες των Ναυπηγείων.
Σε καμία περίπτωση δεν ιδρύουμε Ε.Σ.Κ. χωρίς να υπάρχει προηγούμενη συνεννόηση και συνεργασία με συγκεκριμένο κλάδο, πλην περιπτώσεων με ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα. Οι Ε.Σ.Κ. ιδρύονται μόνον όπου διαπιστώνεται συγκεκριμένη ανάγκη για μια οικονομική δραστηριότητα και για συγκεκριμένες ειδικότητες σε επίπεδο τεχνίτη, που δεν παρέχονται από άλλες εκπαιδευτικές μονάδες της Ε.Ε.Κ.
Ήδη είμαστε προ της ίδρυσης Ε.Σ.Κ. με ειδικότητες Τεχνίτη Αλουμινίου και Σιδήρου, όπως επίσης και Ε.Σ.Κ. Μαγειρικής – Ζαχαροπλαστικής στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού.
Η φοίτηση στις Ε.Σ.Κ. είναι διετής με παρακολούθηση θεωρητικών και εργαστηριακών μαθημάτων, καθώς και αμειβόμενη πρακτική άσκηση που πραγματοποιείται σε επιχειρήσεις συναφείς με την ειδικότητα. Στις εν λόγω σχολές οι ενδιαφερόμενοι εγγράφονται δωρεάν και χωρίς άλλους περιορισμούς (εξετάσεις, όρια ηλικίας), με μόνη προϋπόθεση να είναι κάτοχοι απολυτηρίου Γυμνασίου ή άλλου ισότιμου τίτλου. Οι Ε.Σ.Κ. παρέχουν σύγχρονη αρχική επαγγελματική κατάρτιση καθώς και αναβάθμιση των βασικών δεξιοτήτων με σκοπό την εξασφάλιση της ένταξης στην αγορά εργασίας και στην επαγγελματική ζωή.
4. Είχε αναγγελθεί ένα μεγάλο πρόγραμμα εξοπλισμού των εργαστηριακών Κέντρων (Ε.Κ.). Έχει προχωρήσει;
Η πλήρης ανανέωση του εργαστηριακού εξοπλισμού όλων των Εργαστηριακών Κέντρων (Ε.Κ.) που εξυπηρετούν το σύνολο των μονάδων της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης-Ε.Σ.Κ., Επαγγελματικά και Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια-ΕΠΑ.Λ. & Π.ΕΠΑ.Λ., Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης – Σ.Α.Ε.Κ.) αποτελεί εμβληματικό έργο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Τ.Α.Α.), ύψους 111 εκ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Το εν λόγω έργο αναβαθμίζει ουσιαστικά την παρεχόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση και πρόκειται για τη μεγαλύτερη μαζική προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στα χρονικά της Ε.Ε.Κ. στη χώρα. Η παράδοση του εξοπλισμού έχει ήδη ξεκινήσει και τολμώ να πω ότι στις περιοδείες που κάνω, εισπράττω τον ενθουσιασμό των εκπαιδευτικών διότι έχουν πλέον στη διάθεσή τους νέα και σύγχρονα εργαλεία που δεν έχουν δει εδώ και δεκαετίες.