Το ζήτημα των «αιώνιων» φοιτητών πραγματεύεται η μελέτη με τίτλο «Ανασκόπηση Ακαδημαϊκού Προσωπικού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα- Σχέση αριθμού φοιτητών με αριθμό διδασκόντων και Χρηματοδότηση- Υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες», που εκπόνησαν οι επίκουροι καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βανέσσα Κατσαρδή και Γιώργος Σταμπουλής.
«Ένα από τα ζητήματα που αναδεικνύει η νέο-συντηρητική πολιτική για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι αυτό των «αιώνιων» φοιτητών. Πέρα από το πρακτικό ζήτημα, ότι δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα, ούτε υπάρχει σημαντική επιβάρυνση των ΑΕΙ, αλλά ούτε και για τον κρατικό προϋπολογισμό εν γένει, καλό είναι να δούμε και πιο βαθιά στην ουσία των ζητημάτων. Πώς προκύπτουν οι αιώνιοι φοιτητές; Προφανώς από τη δυσκολία ή αδυναμία περαίωσης των σπουδών στον θεωρητικά προβλεπόμενο χρόνο. Όταν καθυστερεί η αποφοίτηση αυτό θα αποτυπωθεί στον αριθμό των εγγεγραμμένων φοιτητών.
Το πραγματικό ζήτημα λοιπόν είναι η καθυστέρηση στον χρόνο περαίωσης των σπουδών, σε σχέση με τον προβλεπόμενο χρόνο. Προφανώς όσοι ζουν μέσα και γύρω από τα Πανεπιστήμια γνωρίζουν ότι υπάρχει ζήτημα. Είναι όμως το φαινόμενο ελληνικό ή διεθνές;», αναφέρουν οι καθηγητές του πανεπιστημίου Θεσσαλίας και παραθέτουν στοιχεία.
Σύμφωνα με τη μελέτη των δύο καθηγητών και σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2015 (τα νεότερα διαθέσιμα), ο αριθμός προπτυχιακών των φοιτητών έως το νιοστό έτος (όπου ν ο ελάχιστος χρόνος σε έτη για ολοκλήρωση των σπουδών) είναι περίπου το 50% του συνόλου των φοιτητών.
Η αναλογία φοιτητών έως το νιοστό έτος προς διδάσκοντες για το σύνολο των τακτικών διδασκόντων είναι στην Ελλάδα πάνω από 19 φοιτητές για κάθε τακτικό διδάσκοντα. Ακόμη και παίρνοντας μόνο τους έως ν έτη φοιτητές, αυτή η τιμή είναι 44% μεγαλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για όλα τα επίπεδα σπουδών.
Διεθνές ζήτημα και όχι απαραίτητα πρόβλημα οι «λιμνάζοντες» φοιτητές
Τι συμβαίνει όμως στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο με τον χρόνο που απαιτείται για αποφοίτηση;
Όπως έδειξε η μελέτη της κ. Κατσαρδή και του κ. Σταμπουλή, διεθνώς καταγράφεται μεγάλη απόκλιση μεταξύ της θεωρητικής και της πραγματικής διάρκειας των σπουδών.
Οι αιτίες που επισημαίνονται και από τους διεθνείς οργανισμούς είναι ποικίλες. Αφορούν, μεταξύ άλλων, στην κρίση, στο μορφωτικό επίπεδο και στο εισόδημα των γονέων, αλλά και στους πόρους που το κράτος επενδύει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, ο μέσος χρόνος αποφοίτησης στον θεωρητικό χρόνο σπουδών είναι μόνο 39% των φοιτητών, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 67% μετά από 3 έτη. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο το ποσοστό ξεπερνά το 70%. Στις ΗΠΑ το ποσοστό αποφοίτησης στον θεωρητικά προβλεπόμενο χρόνο είναι 39,4%, ενώ σε χρόνο ν+3 χρόνια είναι μόλις 60% (50% στα ιδιωτικά). Συμπερασματικά, οι λιμνάζοντες φοιτητές αποτελούν ένα διεθνές ζήτημα (και όχι απαραίτητα πρόβλημα) και δεν συντελούν καθόλου στις τεράστιες αποκλείσεις του λόγου του αριθμού των φοιτητών/διδάσκοντα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Από το παραπάνω γράφημα διαπιστώνεται, ακόμη και μετά από διόρθωση της τάξης του 20% ή 25% λόγω της διαφορετικής μεθοδολογίας που χρησιμοποιείται, ότι η Ελλάδα δεν υστερεί σε σχέση με τις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.
Καμία χώρα δεν διαγράφει φοιτητές
Εξαιτίας του μεγάλου αριθμού φοιτητών που εγκαταλείπουν ή καθυστερούν τις σπουδές τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι χώρες κεντρικά έχουν υιοθετήσει πολιτικές αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου, αποτυπώνεται στην ίδια μελέτη των Βανέσσα Κατσαρδή και Γιώργου Σταμπουλή.
Στη σχετική έκθεση της Κομισιόν του 2015 με τίτλο Dropout and Completion in Higher Education in Europe, παρατίθενται αυτές οι πολιτικές και εξετάζεται η αποτελεσματικότητά τους.
«Όλες οι πολιτικές συνδέονται με χρηματοδότηση της φοιτητικής μέριμνας, με αύξηση των υποτροφιών ή/και χρηματοδότηση των σπουδών, με υιοθέτηση ενισχυτικής διδασκαλίας και όλα αυτά με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Καμία χώρα δεν υιοθετεί σαν κίνητρο για ολοκλήρωση των σπουδών στον προβλεπόμενο χρόνο, τη διαγραφή των φοιτητών, αντιθέτως μία σειρά από χώρες υιοθετούν πρακτικές αντιμετώπισης του φαινομένου με βελτιωμένα αποτελέσματα», τονίζεται στη μελέτη.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος» ( Καθημερινή εφημερίδα της Μαγνησίας-Τελευταία ενημέρωση: 2021-02-14, 20:37:20) .